Фізічнае развіццё. На працягу года рост дзіцяці павялічваецца на 5-7 см і дасягае ў сярэднім 102 см, маса цела - на 1,5-2 кг і да пяцi гадоў дасягае прыкладна 16,5 кг.
Павышаецца актыўнасць дзіцяці, узмацняецца яе мэтанакіраванасць. Патрэба дзіцяці ў руху цесна пераплятаецца з патрэбай у зносінах у сумеснай гульнявой і іншых відах дзіцячай дзейнасці. Руху яго становяцца больш разнастайнымі і каардынаванымі. Дзіця гэтага ўзросту валодае ўсімі відамі рухаў, імкнецца па-рознаму іх аб'ядноўваць, хоча выпрабаваць свае сілы ў больш складаных і новых відах фізічных практыкаванняў. Пры гэтым пераважаюць гульнявыя матывы (з задавальненнем падскоквае як зайчык, лёгка бегае на пальчыках як мышка і г.д.). Маларухомасць дзяцей тлумачыцца часцей за ўсё адсутнасцю неабходных умоў для праявы рухальнай актыўнасці.
Сацыяльна-маральнае і сацыяльнае развіццё. Пачынаецца актыўнае пазнанне сацыяльнага свету. Развіццё сацыяльнага ўспрымання адбываецца па двух напрамках - ўспрыманне свету дарослых і ўспрыманне аднагодкаў. Жаданне стаць дарослым, размаўляць, як яны, становіцца рухаючай сілай развіцця дзіцяці. У дзіцяці актыўна развіваецца ўяўленне пра сябе як пра члена сям'і, адбываецца ўсведамленне роднасных сувязяў і апасродкаваных імі эмацыйна-маральных адносін. Ён радуецца поспехам, поспехам блізкіх, перажывае іх непрыемныя жыццёвыя моманты, здольны праявіць чуласць і ўвагу да іх. Зносіны з дарослым ў пачатку чацвёртага года жыцця яшчэ мае дзелавую матывацыю, але да канца прасочваецца выражаны гульнявы матыў. Змест адносін вызначаецца ўзаемнымі бытавымі і гульнявымі інтарэсамі пры вядучай ролі дарослага ў пачатку чацвёртага года жыцця з паступовай актывізацыяй гульнявой пазіцыі дзіцяці да канца года. Адзначаецца асаблівая адчувальнасць да тону, настрою і стаўленню да сябе з боку навакольных.
На чацвёртым годзе жыцця дзіця адкрывае для сябе аднагодка як партнёра, імкнецца да зносін і супрацоўніцтва з ім. Развіццё асобы кожнага дзіцяці мае свае асаблівасці. Адны дзеці ўпэўненыя ў сабе, актыўныя - і ў гэтым знаходзіць адлюстраванне іх пазітыўнае «Я»; іншыя сарамлівыя, нерашучыя.
Дзіця здольна прадставіць сябе ў мінулым ці ў будучыні. Цяпер ён ганарыцца не толькі і не столькі наяўнасцю самога ўмення, дасягнення, колькі яго якасцю ( «добра малюю машынку», «хутка бегаю» і т. Д.). Пачуццё сораму, няёмкасці дзіця перажывае, калі яго паказчыкі ў асвоеных відах дзейнасці горш, чым у аднагодкаў, або калі заўважае свае недахопы (смокча палец, Плакса і т. П.).
Развіваецца гульнявая дзейнасць. У гульні дзіця перадае паслядоўнасць блізкіх яго бытавому вопыту дзеянняў, бярэ на сябе ролі, дзейнічае ва ўяўным плане ад імя іншай асобы, падпарадкоўвае ім свае паводзіны.
Ўскладняецца сюжэт і змест гульняў. Самі гульні набываюць больш ўстойлівы характар, павялічваецца колькасць іх удзельнікаў. Сумесныя гульні пачынаюць пераважаць над індывідуальнымі і гульнямі побач, аднак дастатковай ўзгодненасці паміж удзельнікамі такой гульні яшчэ няма і працягласць яе не вялікая.
Сярод значных відаў дзейнасці, якімі авалодвае дзіця чацвёртага года жыцця, вылучаюцца выяўленчая, музычная, мастацка-моўная. Пачынаюць фарміравацца перадумовы працоўнай дзейнасці. Узрастаюць магчымасці дзіцяці ў авалоданні навыкамі самаабслугоўвання, ён ўключаецца ў бытавую дзейнасць дарослых, працу ў прыродзе, асвойвае спосабы дзеянняў з прадметамі-прыладамі (пачынае карыстацца лапаткай, малаточкам і т. Д.), Набывае элементарныя працоўныя ўменні і навыкі. Расце самастойнасць, але роля і дапамога дарослага ў жыцці дзіцяці вельмі вялікая.
Пазнавальнае развіццё. Праяўляе цікавасць да ўсяго навакольнага, імкнецца сам разабрацца ў новых з'явах, уласцівасцях, функцыях, задае шмат пытанняў (чаму? Навошта?) У розных відах дзейнасці ствараюцца ўмовы для актыўнага сэнсарнага развіцця. Адрознівае колеры спектру і іх адценні, свабодна арыентуецца ў разнастайнасці геаметрычных фігур, адрознівае і называе іх.
Удасканальваецца прадметнае ўспрыманне, яно становіцца усвядомленым, прадуктыўным. У працэсе ўспрымання знешніх прыкмет (формы, памеру, колеру, размяшчэння) ў дзіцяці фарміруюцца ўяўленні аб ўнутраных уласцівасцях прадметаў. Ён называе прадметы па вызначанай прыкмеце, аб'ядноўвае іх у групы з апорай на самастойна выдзеленую прыкмету.
Ён працягвае знаёміцца з функцыянальнымі, ўнутранымі ўласцівасцямі аб'ектаў у прадметнай дзейнасці (пазнавальныя ўстаноўкі «Што з ім рабіць?», «Што ён робіць?», «Чаму ён такі?"), Што дазваляе яму ўсталёўваць спачатку самыя простыя, а потым больш складаныя сувязі і залежнасці.
Выхаванца дадзенага ўзросту адрознівае праява фантазіі, ён здольны стварыць наглядныя вобразы на аснове апісання і ў гульнявых сітуацыях. Ён пачынае вылучаць фантастычнае, выдуманае і адрозніваць яго ад рэальнага, актыўна выкарыстоўваць выдуманыя сітуацыі ў гульнявой, выяўленчай, музычнай дзейнасці.
У дзейнасці выхаванца ўзнікае адвольная ўвага, здольнасць засяродзіцца і ўтрымліваць яе досыць доўга, калі аб'ект яму цікавы. Цяпер ён у стане спецыяльна запамінаць і ў патрэбны момант узгадваць правілы і змяняць у адпаведнасці з імі свае паводзіны. Дзіця здольны ўважліва разглядаць што-небудзь не толькі таму, што яму цікава, але і для таго, каб параўнаць прадметы, адкрыць у іх нешта новае.
Маўленчае развіццё. Актыўны і пасіўны слоўнікавы запас значна павялічваецца, узбагачаецца назвамі прадметаў, іх якасцяў, уласцівасцяў і адносін, словамі абагульняючага характару, дзеясловамі, прыметнікамі. Дзіця паступова авалодвае спосабамі словазмены і словаўтварэння. Пачынаецца перыяд актыўнага словатворчасці: дзіця прыдумляе розныя формы ад ужо наяўных у яго ў лексічным запасе слоў. Удасканальваецца гукавы бок маўлення, аднак у шматлікіх дзяцей яшчэ маецца парушэнне гукавымаўлення (груп свісцячых, шыпячых санорных, аффрыкаты).
З'яўляюцца розныя віды меркаванняў пра навакольны свет, якія выяўляюцца ў разгорнутых прапановах. Дзіця актыўна пачынае ўсталёўваць і разумець прычынна-выніковыя, часовыя сувязі паміж прадметамі і з'явамі, што знаходзіць адлюстраванне ў складаназалежных сказах са словамі «таму што», «таму» і інш. У некалькіх прапановах ён здольны перадаць змест уласных уражанняў ад гульні, прагулкі, наведвання тэатра і інш. Апавяданні з асабістага вопыту сведчаць аб ўсведамленні дзіцем уласнага вопыту, наяўнасці вобразаў-уяўленняў. У маўленні дзяцей пераважаюць выказванні, у якіх фіксуецца змест выкананага дзеяння. Размова становіцца часткай самога дзеяння.
Мастацкае і эстэтычнае развіццё. Чацвёрты год жыцця - час станаўлення прадметнага малюнка, выяўленчых рухаў, дзеянняў з уяўнымі аб'ектамі, у аснове чаго ляжыць здольнасць да ўяўлення. У маляванні магчымасці дзіцяці пачынаюць вызначацца графічнымі выявамі-ўяўленнямі аб тым, як намаляваны прадмет павінен выглядаць на паперы. Паступова колькасць графічных вобразаў ўзрастае, пашыраецца дыяпазон прадметаў, якія адлюстроўваюцца.
Дзіця адрознівае паэтычны і празаічны тэксты, у яго ўзрастае цікавасць да слухання казак і вершаў, узмацняецца імкненне пераймаць маўленчых інтанацыях дарослых. Выхаванец праяўляе эмацыянальную спагадлівасць на музыку, адрознівае кантрасны настрой музычных твораў, пазнае знаёмыя творы, называе іх. Адрознівае гукі па вышыні, тэмбры музычных інструментаў, добра падладжваецца да голасу педагога, пачынае спяваць працягла.
Развіваюцца і эстэтычныя пачуцці дзіцяці. Ён суперажывае героям любімых казак, неабыякавы да музыкі, фарбам прыроды, кніжнай графікі. Выкарыстоўвае колер як сродак перадачы свайго стаўлення да людзей, прадметах навакольнага свету ў малюнках, аплікацыі. У працэсе дзейнасці і зносін з навакольнымі дзіця здольна праявіць не толькі сімпатыю (антыпатыю), але і пачуццё таварыства, дружбы.